Święto Konstytucji 3 Maja

Święto Konstytucji 3 Maja

To właśnie 3 maja 1791 uchwalono drugą konstytucję w nowożytnej Europie, a na świecie trzecią po amerykańskiej. Wyprzedziła m.in. konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788. Od 1990 roku Dzień 3 Maja ponownie jest Świętem Konstytucji – jednym z najważniejszych w polskim kalendarzu.

Do tej pory co roku odbywały się pod Tatrami uroczystości, najpierw przy Drzewie Wolności, potem po Mszy Świętej w Kościele Świętej Rodziny, z udziałem zarówno przedstawiciele władz samorządowych jak i mieszkańców całego Powiatu Tatrzańskiego. W tym roku ze względu na pandemię koronawirusa obchody były kameralne. Starostowie Piotr Bąk i Jerzy Zacharko oraz władze miasta Zakopanego: burmistrzowie Leszek Dorula, Agnieszka Nowak-Gąsienica oraz Tomasz Filar złożyli okolicznościowe wiązanki kwiatów najpierw przy Drzewie Wolności naprzeciwko Starego Kościółka, jak i już po Mszy Świętej pod pomnikiem Grunwaldzkim na zakopiańskim Placu Niedpodległości. Nasze życie, które biegnie takim tempem, nie daje czasu na refleksje – mówił po kameralnej Mszy Świętej w Kościele Świętej Rodziny – Piotr Bąk starosta tatrzański. – Teraz na skutek pandemii możemy to wszystko zobaczyć w innym świetle, także nasze życie społeczne, gospodarcze oraz samorządowe. Może jest to też pewne dobro zesłane nam przez Opatrzność po to abyśmy mieli czas zastanowić się nad tym wszystkim czy to dokładnie jest tak jak powinno być, czy te cele, które sobie wyznaczyliśmy, czy te drogi, które wybraliśmy, czy są właściwe. Święto 3 Maja to wielkie polskie święto - w 1791 r patrioci podjęli próbę reformy Rzeczpospolitej, która chyliła się ku upadkowi. To było już po pierwszym rozbiorze Polski, gdy zbyt rozbuchana demokracja, a raczej anarchia, liberum veto, możliwość zrywania sejmów prowadziło do upadku Polski. To wszystko wykorzystali sąsiedzi Rosija, Prusy, Austria – oni i ich władcy, władcy absolutni bo w tamtych krajach nie było żadnej demokracji, tam nie rządził lud. Oni chcieli tą okazję wykorzystać i właściwie przez cały XVIII wiek zmierzało to ku końcowi Polski. I wtedy podczas czteroletniego sejmu polscy patrioci podjęli próbę reformy Rzeczpospolitej. Takiej reformy, która ograniczyłaby tą rozbuchaną demokrację, ograniczyłaby anarchię, stworzyłaby sprawne, skuteczne, dobrze zorganizowane państwo dysponujące armią, która mogłaby to państwo bronić. Była to wielka próba, której finałem była Konstytucja 3 Maja 1791 r. Niestety próba ta była już za późna, natychmiast doszło do bojów, znaleźli się zdrajcy, którzy pod pretekstem demokracji, obrony szlacheckich wolności udali się do ościennego mocarstwa, udali się do carycy Katarzyny do Rosji, aby wystąpiła w obronie szlacheckich praw i wolności. Sprowadzili na Polskę rosyjską armię co skończyło się przegraną wojną, II rozbiorem Polski, kolejno powstanie kościuszkowskie, trzy lata później III rozbiór Polski. Polska zniknęła z mapy Europy na 121 lat. Takie były konsekwencje nieodpowiedzialności, nieskuteczności działania i przede wszystkim braku społecznej więzi, która wyrażała się także w trosce o własne państwo. Chociaż ta Konstytucja funkcjonowała właściwie niecały rok to przez następne 121 lat była punktem odniesienia dla tych wszystkich, którzy walczyli, aby przywrócić Polskę przez cały XIX wiek, przez wszystkie powstania, powstanie listopadowe, styczniowe, krakowskie – tych powstań była wiele, ale zawsze punktem odniesienia dla wszystkich, którzy podejmowali walkę zbrojną, ale i dla tych, którzy uważali, że walka zbrojna nie ma szans, że potrzeba pracy organicznej, pracy u podstaw – to ta Konstytucja była puktem odniesienia. I właśnie dlatego gdy Polska w 1918 r odzyskała niepodległość stała się narodowym świętem i dzisiaj jest tym narodowym świętem nadal chociaż nie przez cały XX wiek przecież bo w 1918 r Polska odzyskała niepodległość, ale od 1939 r do 1989 r a więc przez niemiecką okupację, a później przez cały czas systemu sowieckiego święta Konstytucji 3 Maja w Polsce nie obchodzono. Po raz pierwszy oficjalnie miało to miejsce w 1990 roku połączone z tradycyjnym świętem Matki Boskiej Królowej Polski, tej która obroniła Polskę 2 lata po odzyskaniu niepodległości w 1920 r podczas cudu nad Wisłą, kiedy to bolszewickie wojska zostały odparte od Warszawy. Te dwa wielkie święta święto państwowe i jednocześnie święto katolików, święto Polaka, są tym szczególnym dniem, dlatego w tym dniu chciałem pozdrowić wszystkich tu obecnych, pana posła, pana ministra, samorząd, ale przede wszystkim mieszkańców Zakopanego, którzy nie mogli przyjść tutaj w takiej liczbie jak zawsze, nie mogły przyjść poczty sztandarowe, harcerze i harcerki, nie mogła przyjść całą nasza społeczność, ale w pewnym sensie jest tutaj z nami chociażby poprzez internetową transmisję. Niech żyje Konstytucja 3 Maja. Niech żyje Polska wolna.

​

W okresie zaborów Polski, celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto byli surowo karani przez policję. W 1892 roku za złożenie bukietu fiołków w rocznicę Konstytucji 3 maja aresztowany przez tajną policję rosyjską został w Warszawie nauczyciel Stanisław Mieczyński po czym wysłano go za ten czyn na trzyletnią zsyłkę do Odessy Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję[8]. Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy[9]. Dopiero w roku 1981 ponownie władze świętowały to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu m.in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w roku 1981 pierwszy raz po wojnie – i zaznacza to „Głos Robotniczy” z wydania 1-3.05.1981 – świętowano rocznicę Uchwały Majowej. Święto Narodowe Trzeciego Mają przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 (weszła w życie 28 kwietnia). Pierwsze uroczyste obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990

​