100 lecie Pierwszych Szybowcowych Zawodów w Polsce

Miejscowość Czarna Góra i położone na jej terenie wzniesienie Litwinka w roku 1923 były świadkami ważnego wydarzenia związanego z historią polskiego lotnictwa, a w szczególności lotnictwa bezsilnikowego, nazwanego w czasach późniejszych szybownictwem. Ponieważ nigdy wcześniej, nikt nie organizował takich zawodów w Polsce ich organizacja nastręczała wiele problemów. Początkowo planowano, że ta pierwsza lotnicza impreza odbędzie się na wiosnę 1923 roku, ale brak szybowców spowodował przesunięcie zawodów na okres jesienny. Kolejnym, niezmiernie ważnym problemem było znalezienie odpowiedniego miejsca do rozegrania zawodów. Relacja ze „Skrzydlatej” z października 1938 r tak oto opisała przebieg poszukiwań: „ W sierpniu gotowych było 9 szybowców: po dwa z Warszawy, Poznania, Bydgoszczy i Lublina, jeden zaś z Suchedniowa. (…) Zbudować szybowce, to była tylko połowa problemu. Trzeba było poza tym znaleźć odpowiednie teren do lotów. 15 sierpnia wyjechała z Warszawy do Zakopanego grupa przyszłych szybowników z hasłem: Jedziemy robić konkurs w Tatrach!”. Nazajutrz rozbito namiot na znanej bywalcom górce Antałówce, położonej w samym osiedlu. Ale piloci nie zgodzili się tu latać. Na poczekaniu zaczęto szukać jakiegoś innego terenu. Dnia 17 sierpnia A.Karpiński, J.Wędrychowski i W.Ulass udali się na poszukiwania na … Czerwone Wierchy! Nic jednakże „odpowiadającego” nie znaleźli . 19-go A.Karpiński bezskutecznie penetrował zbocza Gubałówki. Wreszcie 22 sierpnia zgodzono się na Czarną Górę pod Białką.” Uroczyste otwarcie zawodów nastąpiło 30 sierpnia 1923 roku o godz. 15. Rozegrane zostały w terminie od 28 sierpnia do 13 września.
Jak doniosłe było to wydarzenie, możemy przekonać się sięgając do ówczesnej prasy "Kurier Poznański” 10 sierpnia 1923 roku donosił: "Wszystkie zapisane do konkursu płatowce (zapisano 14, wystartowało 9) nie tylko, że zbudowane są w Polsce, ale i według planów i pomysłów polskich konstruktorów (...) Specjalnie trzeba podkreślić w nadchodzącym konkursie dwie okoliczności, z których słusznie możemy czerpać zadowolenie ambicji narodowych. Po pierwsze urządzając ten konkurs - Polska staje na czwartym miejscu (po Niemczech, Francji i Anglii) w rzędzie państw, które lotem bezmotorowym się zainteresowały. Po drugie konkurs ten zawdzięczamy inicjatywie prywatnej instytucji, jaką jest poznański Związek Lotników Polskich, a wszystkie aparaty budowane są własnym kosztem konstruktorów.”
Pierwsze trzy próbne loty podczas zawodów, wykonał Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar. Pierwszy lot trwał 68 sekund, drugi 24 sekundy , trzeci lot trwał 37 s. Na starcie stanęło ostatecznie dziesięciu pilotów przy czym dwóch pilotów latało na jednym szybowcu typu Akar. Szybowce uczestników konkursu ulokowane zostały w trzech namiotach lotniczych na zachód od zbocza, tuż za rzeką Białką. Starty przeprowadzano przy użyciu liny wzlotowej.
Regulamin zawodów przewidywał rozegranie trzech konkurencji długotrwałości lotu, przelotu i żaglowania. Na uwagę zasługuje lot wykonany przez Tadeusza Karpińskiego w dniu 1 września, który trwał 165 s. Start nastąpił podczas wichury poprzedzającej burzę, a lądowanie nastąpiło z powodu gwałtownej ulewy. Zawody były przerwane zmienna pogodą. Ostatecznie pierwsze miejsce w zawodach zajął Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar. Warto wspomnieć, że w kwietniu 1924 roku na Babiej Górze na szybowcu tym pilot Karpiński ustanowił nowy rekord szybowcowy. Rekordowy lot wynosił 4 minuty i 5 sekund przy osiągnięciu wysokość 50 metrów.
Pierwsze Krajowe Zawody Szybowcowe rozegrane w 1923 roku zapoczątkowały współzawodnictwo w sporcie szybowcowym. Latanie nie należało wówczas do łatwych, ale na pewno do przyjemnych. Zawody te były również początkiem rywalizacji w konstruowaniu szybowców. W organizacji konkursu szybowcowego wykorzystano wszystko czym dysponowano; entuzjazm pilotów i działaczy, chęć konstruowania szybowców i samego latania.
Członkowie i sympatycy Aeroklubu Nowy Targ, chcąc upamiętnić to ważne wydarzenie z historii polskiego lotnictwa postanowili zorganizować zlot zabytkowych szybowców połączony z zawodami oraz pokazami lotniczymi, które odbędą się dokładnie w tym samym miejscu, czyli na Czarnej Górze obecnie znanej jako Litwinka.

Zaplanowano przeprowadzenie lotów polegających na grawitacyjnych startach szybowców ze startowiska na szczycie Litwinki (obok punktu widokowego w kierunku zachodnim oraz obok górnej stacji kolei krzesełkowej w kierunku północnym). Starty wspomagane będą użyciem lin gumowych, a lądowania odbędą się na wyznaczonych lądowiskach zlokalizowanych po północnej stronie wzniesienia oraz po zachodniej stronie Białki Tatrzańskiej.

Harmonogram Zlotu (może ulec zmianie) :

Piątek – 01.09.2023
13:00 – Rejestracja, powitanie oraz odprawa pilotów i załóg
15:00 – 19:00 - Loty treningowe oraz wystawa statyczna

Sobota – 02.09.2023
9:00 - Odprawa pilotów i załóg
10:00 - 14:00 - Starty z lin gumowych szybowców: Mucha 100, Wrona, Gapa, Mucha Std, Lis, KA 8 i inne oraz wystawa statyczna - I konkurencja
14:00 - 15:00 - Prezentacja statyczna zabytkowych szybowców biorących udział w zlocie oraz przeloty współczesnych szybowców - otwarte wejście na startowisko, przeloty samolotów, możliwość zrobienia zdjęć z szybowcami i załogami, prezentacje indywidualne.
15:00 - 18:00 - Starty szybowców z lin gumowych oraz wystawa statyczna - II konkurencja

Niedziela - 03.09.2023
9:00 - Odprawa pilotów i załóg
10:00 - 13:30 - Starty z lin gumowych szybowców: Mucha 100, Wrona, Gapa, Mucha Std, Lis, KA 8 i inne oraz wystawa statyczna - III konkurencja
13:30 - 13:50 - Prezentacja statyczna zabytkowych szybowców biorących udział w zlocie przy akompaniamencie zespołu New Market Jazz Band - otwarte wejście na startowisko, możliwość zrobienia zdjęć z szybowcami i załogami, prezentacje indywidualne, wręczenie nagrody Wójta Gminy Bukowina Tatrzańska dla najładniejszego szybowca zlotu
13:50 - Przelot formacji samolotów Aeroklubu Nowy Targ / Skoki Spadochronowe - otwarcie pokazów lotniczych i powitanie gości.
14:00 - 17:00 - Pokazy w locie:
- 2 x Albatros DIII
- Boeing Stearman
- 2 X Piper Cub
- Curbon Cub
- An-2 Wiedeńczyk
- Jak 18
- Extra 330 SC
- FireBirds
- Hatz Classic
- Cellfast Flying Team
- RWD 5 R
- RWD 8
- Tulak
- Wiatrakowiec Magni Gyro M16
- Robinson R44
- SZD 50 Puchacz - Akrobacja
- Extra 330
- M26 Iskierka

17:30 - Zakończenie Zlotu

UWAGA: PROGRAM POKAZÓW MOŻE ULEC ZMIANIE !

UWAGA: Jeśli prognozy atmosferyczne będą niekorzystne, impreza zostanie przeniesiona na inny termin !
UWAGA: NA DRODZE DOJAZDOWEJ OBOWIĄZUJE BEZWZGLĘDNY ZAKAZ PARKOWANIA SAMOCHODÓW !

Wydarzenia towarzyszące podczas Zlotu:
- Loty widokowe śmigłowcem
- Kapela góralska (niedziela)
- Stoiska handlowe
- Gastronomia
- wystawa zabytkowych samochodów
- strefa zabaw dla dzieci - dmuchańce
Informacje dla widzów:
- Wstęp wolny
- Parking Zlotu - wyciąg narciarski GrapaSki - dojazd na szczyt i postój obok górnej stacji - parking bezpłatny
- Na szczycie Czarnej Góry dostępny będzie Bar, Gastronomia i stoiska handlowe z pamiątkami
- wjazd na górę będzie regulowany ze względu na wąski dojazd i konieczność transportu szybowców.